Interview Noordzeehavens met Jayand Baladien van Port of Moerdijk: Moedige keuzes op het kruispunt
De Nederlandse zeehavens staan op een kruispunt: toenemende eisen aan verduurzaming botsen met beperkingen in ruimte, regelgeving en infrastructuur. In gesprek met Jayand Baladien, commercieel directeur bij Port of Moerdijk, praten we over de noodzaak van samenwerking en innovatie. Volgens hem zijn moedige keuzes en een visie op de lange termijn onmisbaar om havens toekomstbestendig te maken en economische groei te ondersteunen.
Jayand Baladien stond samen met vertegenwoordigers van Port of Rotterdam, North Sea Port en Groningen Seaports bij iTanks’ Seizoensopening in september op het podium. Daar versterkte hij de boodschap dat deze zeehavens elkaar soms zien als concurrentie en tegenwoordig juist elkaar meer opzoeken rond gezamenlijke vraagstukken. De natuurlijke rol van een haven als verbinder van logistiek, ruimte en economische activiteiten wordt namelijk steeds moeilijker te vervullen. De ruimte om te groeien lijkt op, ook al is er -soms ruimte beschikbaar.
Nederlandse zeehavens combineren van oudsher een aantal factoren die nodig zijn voor industriële bedrijvigheid. In principe is er ruimte voor bouw- en productie, er komen logistieke stromen samen van zee en vanuit het achterland, de gebouwen geschikt voor zwaar industrieel gebruik en de infrastructuur is op orde. Dat is niet genoeg meer. De ruimte die er was, wordt nu op verschillende vlakken ingeperkt.
Baladien: ‘Om te beginnen staat de ruimte om gezond te ondernemen onder druk. Het vestigingsklimaat in Nederland verslechtert, zeker in vergelijking met andere landen in Europa en ook in relatie tot de VS en Azië. De industrie – dus ook die in de havens – staat voor een grote vergroeningsslag. Elektrificatie van processen kan in sommige gevallen snel zorgen voor een reductie van uitstoot. Die elektrificatie is tegelijkertijd een slachtoffer van het eigen succes. Veel elektriciteitsnetten zitten – op papier – te vol voor nieuwe projecten. De mogelijkheid voor samenwerking tussen bedrijven om zelf opgewekte energie óf ruimte in de energie-aansluiting te delen, begint op gang te komen maar gaat niet snel genoeg’.
Het gebrek aan ruimte in de strenge stikstofregels maakt dat grote vergroeningsslagen soms niet worden gemaakt. Het doel van de acties zit daar het middel in de weg; iets duurzaams bouwen dat een vervuiler vervangt, is onder de huidige regels niet mogelijk.
‘Verduurzaming is echt nodig, daar is geen twijfel over. Maar maak daar dan ook de politiek lastige keuzes bij en houd daar voor de komende decennia aan vast’, zegt Baladien. Hij vult aan: ‘Nu is de horizon vaak niet langer dan een regeerperiode. Er worden ook geen risico’s genomen. En dat is wel nodig. Je moet af en toe je nek uitsteken om verder te komen’.
Daarbij is realiteitszin ook nodig. Projecten met een verduurzamend effect moeten plaatsvinden en daarbij is af en toe even relativeren ook nuttig. Baladien: ‘Even wat ronde getallen. Stel dat de kraker in Moerdijk hier jaarlijks drie miljoen ton nafta maakt als grondstof voor de chemie, dan wil je daar wel een verduurzamingsslag op maken. Bijvoorbeeld met de nieuwe pyrolyse fabriek die goed is voor 50 kiloton nafta per jaar. Voor de verduurzaming van de industrie een prachtige stap, maar procentueel is het minimaal. Zeker als je weet dat voor die 50 kiloton ongeveer vijf hectare grond nodig is voor het verzamelen, scheiden, schoonmaken en verwerken van de plastics die er in gaan. Als je dat opschaalt naar de hele productie in Moerdijk, dan heb je enorme oppervlaktes nodig. En zo staan er nog twee grote krakers in Nederland. We hebben echt ruimte nodig. Juist ook voor verduurzaming en andere technieken. Hier en in andere havens net zo hard.’
Er is ook ruimte nodig voor ‘stockpiling’: het aanleggen van voorraden van bijvoorbeeld CRM’s, Critical Raw Materials, waar wereldwijd de vraag steeds groter wordt dan het aanbod. Baladien: ‘Havens zijn daar bij uitstek de plek voor, We hebben de infrastructuur op orde, logistiek is bekend terrein en werken met volumes is ook geen probleem. Maar dan moeten we wel de ruimte krijgen.’
Baladien is naast commercieel directeur bij Port of Moerdijk ook voorzitter van het bestuur van iTanks. Bij dit innovatieplatform staat het aanjagen van de energietransitie centraal. Baladien: ‘Om de transitie voor elkaar te krijgen, is innovatie nodig. We zullen anders naar de vraag en naar de vraagstukken moeten kijken. Samen met marktpartijen kijken naar mogelijkheden, bijvoorbeeld voor netcongestie. Daar is op dit moment veel meer mogelijk dan we mogen doen. Tempo maken, ervaring opdoen en het verschil maken. En misschien ook op grotere schaal kijken naar sommige vraagstukken.
Baladien is hoopvol maar geeft toe dat het niet altijd makkelijk is om de lichtpuntjes te zien. ‘We moeten oppassen dat we in de huidige situatie de boel niet uithollen. Er is perspectief nodig, mogelijk ook als gevolg van opgelegde maatregelen. En bovendien een perspectief dat voor de lange termijn richting kan geven. Met innovatie, gezamenlijke inzet en een uitdagend vergezicht kunnen we de vicieuze cirkel doorbreken.’
© Port of Moerdijk | Paul Martens